25 mrt De gezichtslozen – Alicja Gescinska

Alicja Gescinska is een Belgische filosofe en schrijfster met Poolse roots. Zij groeide op in Warschau, vluchtte op jonge leeftijd met haar ouders naar België en ze leerde het asielcentrum in Brussel van binnen kennen, voordat haar familie zich in Lede vestigde.

Vandaag is zij een gevierde persoonlijkheid, een BV, maar een met verdomd veel inhoud. Dat bewees zij al tijdens haar studies, als filosofe, op televisie (met de Canvasreeks Wanderlust) en in haar boeken. Ik besprak vroeger al Thuis in Muziek, maar deze week las ik De Gezichtslozen.

De Gezichtslozen vertelt over de queeste van Mona, een vrouw die voor eens en voor altijd wil uitmaken of ze als fotografe enkel beelden vastlegt, of ook foto’s met een verhaal kan maken. Zij reist daarvoor naar Beiroet om vast te leggen hoe verschillende culturen en godsdiensten in Libanon samen leven.

Tijdens haar zoektocht naar het perfecte beeld, maakt zij kennis met Ruba, Juhaina en Suhaila. Wat deze drie vrouwen gemeenschappelijk hebben is dat ze er perfect in slagen om Mona een spiegel voor te houden. Daardoor dwingen ze haar verder te gaan dan de clichébeelden, en dieper te graven in het leven en de ziel van eerst de Libanezen, en later de vluchtelingen in de grote kampen. Suhaila neemt Mona mee naar haar geboortekamp Shatila, waar Mona’s ogen – én die van de lezer – open gaan.

Als Westerse lezer is het heel lang mogelijk om met de nodige afstandelijkheid te blijven lezen, tot de discussies tussen Mona en haar vriendinnen beginnen. De absolute knock-out volgt wanneer Mona een pijnlijk nauwkeurige beschrijving krijgt van de manier waarop wij in het Westen met onze vluchtelingen omgaan.

In 2017 bezocht Alicja Gescinska zelf het vluchtelingenkamp van Shatila. Zij beloofde zichzelf om ooit iets met die ervaring te doen. Ooit zou zij de Gezichtslozen, die mensen zoals jij en ik, die per ongeluk in de zinkgaten van de geschiedenis belandden, een gelaat, een stem te geven.

Acht jaar later is dit boek het zeer sterke en confronterende resultaat.