31 dec Woke is het nieuwe Marrakechpact – Tom Lanoye
Het is 31 december 2023, de laatste dag van het jaar. Een ideale dag om terug te blikken op het afgelopen jaar en om vooruit te kijken naar het jaar dat komt. Mijn papieren gezel is Tom Lanoye. Hij verblijdde ons dit jaar met zijn boek / pamflet / lezing / theatershow ‘Woke is het nieuwe Marrakechpact‘.
Wat is ‘woke‘? In essentie is woke een persoonlijke houding. Een vorm van bewustzijn, waarbij we onze eigen daden en woorden analyseren om te kijken of deze wel zorgzaam en rechtvaardig zijn ten opzichte van minderheden. Dat klinkt vrij envoudig, maar het is niet min. En het is niet minder, maar vooral ook niet meer dan dit.
De term werd de laatste jaren steeds meer vervuild vanuit twee kampen. Aan mijn linkerhand in de ring: de woke-extremisten. Zij misbruiken de term om een nieuwe vorm van overdreven politieke correctheid en cancelcultuur te promoten. Aan mijn rechterhand in de ring: rechts-populistische politici die de term maar wat graag misbruiken om de echte problemen van vandaag te verdoezelen.
Tot daar deze inleiding op het pamflet van Tom Lanoye. Woke is het nieuwe Marrakechpact is de uitgewerkte en neergeschreven versie van een voordracht die Lanoye eind april hield in de prestigieuze reeks Paul Verbraekenlezingen, en is in de eerste plaats een antwoord op het boek ‘Over Woke‘ van Bart De Wever.
En het pamflet pakt je direct bij de lurven. Een virtuoos schrijver en een begenadigd verteller is Lanoye bijna altijd. Maar hij is niet altijd kwaad. Nu wel. En geheel trouw aan zijn toekomstig grafschrift (kort van lont en lang van stof) trekt hij van leer.
Velen beschouwen dit boek als een anti-N-VA boek, maar ik zie het in mijn ziekelijk optimisme anders. Lanoye gaat op de barricaden staan vóór iets, niet tégen iets. Hij werpt zich op als vurig pleitbezorger van de vrijheid en onafhankelijkheid van kunstenaars, waarvan hij er een is (en ik ook trouwens). Politici moeten zich niet bemoeien met de inhoud van TV-reeksen en Vlaamse canons, zij moeten niet beslissen welke schilderijen er aan de muur hangen in de Arenbergschouwburg, en zij moeten vooral geen onafhankelijk verkozen artistiek directeur van het Museum bvoor Schone Kunsten in Antwerpen binnen de kortste keren ontslaan, op basis van een flauwe argumentatie.
Daarnaast is Lanoye ook pleitbezorger van het recht van iedere Vlaming om zichzelf te zijn, zonder dat de een of andere ideologie (hier het nationalisme) probeert om hem in het corset van een eenheidsworst te duwen. Hij fulmineert tegen de term ‘zelfhaters’ die iedere Vlaming die andershardwerkend is opgeplakt krijgt.
De meer politieke delen bezorgen mij gemengde gevoelens. De voorspelling dat het antiwokediscours van de N-VA kiezers naar het Vlaams Belang zal jagen is … een voorspelling, en ik zit al te lang in de politiek om wakker te liggen van voorspellingen. En de almacht van de partijvoorzitters? Tsja. Ik ben nationaal voorzitter van De Coöperatie. En met mijn almacht valt het behoorlijk mee.
Het is winter, de avonden zijn lang. Ideaal om bij het haardvuur te kruipen en op één avond Woke is het nieuwe Marrakechpact uit te lezen. En te genieten van de virtuoze schrijfstijl en de begenadigde vertelkunst in dienst van deze woedeuitbarsting…
… om vervolgens woke tot hun essentie te herleiden: een manier om over jezelf na te denken, om met de nodige creativiteit je daden en woorden aan te passen zodat je nog zorgzamer en rechtvaardiger met alle meer- en minderheden kunt omgaan.
Van je kapoen …