05 mrt Villa Felix, een villa gebouwd op 5 pijlers

Villa Letha, het in verval geraakte vroegere rusthuis, op de hoek van de Kasteelstraat en de Kasteeldreef bezorgt me al jaren een zeer ongemakkelijk gevoel, telkens ik er voorbij fiets. Ik weet al een aantal jaren van de plannen om op deze site een brede school te bouwen, maar – ook al zit ik in de politiek, en ook al zit De Coöperatie in de meerderheid – voor mij geldt ook hier het devies: ‘eerst zien, en dan geloven’.

Ik heb de plannen stilaan zien groeien, maar de eerste grote boost in mijn vertrouwen kwam er toch 2 maanden geleden, op het moment dat de afbraakwerken van het oude gebouw startten. Verleden week dinsdag was er zo’n tweede moment. De persconferentie waarbij de plannen voor Villa Felix uit de doeken werden gedaan.

Villa Felix wordt een nieuwe site waar de Vrije Kleuterschool, de Kunstacademie, de kinderopvang, het Huis van het Kind en Kind & Gezin een plek vinden. Met daarnaast nog een toneelzaal, een kleine sportruimte en repetitielokalen wordt dit een plek waar zeer veel Ledenaars zich gedurende vele jaren thuis zullen voelen.

Nu loont het voor elk van ons de moeite om regelmatig eens in de spiegel te kijken. Voor een politicus geldt dat zeker op het moment dat hij zoveel belastinggeld aan 1 project gaat besteden. Daarom maakte ik dit weekend een denkoefening: in hoeverre beantwoordt Villa Felix aan de 5 pijlers (*) waarmee De Coöperatie in 2018 naar de gemeenteraadsverkiezingen trok. 5 pijlers die vandaag nog steeds het fundament van onze beweging vormen.

Pijler 1: Duurzaamheid

We toetsen elke beslissing aan de gevolgen voor ons,
voor onze kinderen in 2030 en voor onze kleinkinderen in 2050.

Dit is misschien wel de eenvoudigste van de vijf pijlers. Villa Felix wordt een kindvriendelijke site, waarop we vijf belangrijke spelers in de ontwikkeling van jongeren samen brengen. Een site bovendien die er voor vele jaren zal staan. Ook de inplanting (plaats in het dorp), de gebruikte materialen en de manier waarop bijvoorbeeld op een energiezuinige manier wordt gewerkt, zijn voor mij goede voorbeelden van duurzaamheid.

Een derde factor bij duurzaamheid is het bestrijden van sociale ongelijkheid. De vijf spelers op de site zijn spelers die inspanningen leveren om sociale ongelijkheid tegen te gaan. De site is ook fysiek bereikbaar voor iedereen. De site wordt een plek waar het rijkste en het armste kind zich kunnen ontwikkelen met de steun die ze elk nodig hebben.

Wat mij betreft is dit de best mogelijke beslissing die we met het huidige bestuur konden nemen.

Pijler 2: Visie

We toetsen elke beslissing aan de beslissing die we gisteren namen
en aan de beslissing die we morgen zullen nemen,
opdat er een coherent geheel van beslissingen ontstaat.

Dit project stond niet in het oorspronkelijke meerjarenplan. In hoeverre getuigt het dan van visie om zoveel geld te besteden aan een project dat in 2018 nog geen project was? Bovendien kun je dit project niet los zien van de sociale seniorenflats die in het Markizaat komen. Hadden die hier niet beter gestaan? En komt er ooit nog een nieuw gemeentehuis?

Allemaal terechte vragen. In het begin van de legislatuur ging alle aandacht en energie naar ‘het masterplan’, een nieuw gemeentehuis (met kunstacademie) op de plaats van het huidige gemeentehuis. Energie ging ook naar het optrekken van het aantal sociale woningen in Lede en we waren op zoek naar een oplossing voor Villa Letha.

Ik sta vandaag nog altijd achter het beleidsplan dat we in 2019 met de coalitiepartners uitwerkten, en dat we tot op vandaag stap voor stap uitvoeren. Maar je moet ook altijd alert blijven voor kansen die opduiken. Stalin en Mao bijvoorbeeld waren zeer goed in het uitwerken van vijfjarenplannen waar vervolgens gedurende vijf jaar geen komma aan veranderde. Dat heeft niet veel opgebracht.

Een beleidsplan is een zeer nuttige leidraad, maar binnen een visie moet je creatief kunnen zijn en je aanpassen aan onverwachte omstandigheden. Corona bijvoorbeeld, een plotse instroom van Oekraïense vluchtelingen, of een buitenkans op de site van Villa Letha.

De gemeente kampte met een tekort aan opvangplaatsen in de kinderopvang, wij willen de werking van het Huis van het Kind in Lede uitbreiden, de academie zat op verschillende locaties en barstte uit haar voegen en de vrije kleuterschool zocht een nieuwe (en grotere) locatie. Tegenover de vrije lagere school staat een oud rusthuis te verkrotten op grond van de gemeente. Een aantal subsidiekanalen zijn bruikbaar op hetzelfde moment en voor de sociale seniorenwoningen die hier eventueel ook hadden kunnen komen, bestaat een alternatief.

Als de omstandigheden op dergelijke wijze mee zitten, kun je je halsstarrig vasthouden aan je beleidsplan, of je verandert het geweer van schouder en maakt gebruik van deze omstandigheden om een nieuw en beter plan uit te werken.

Ook dat is visie.

Pijler 3: Gebruik van expertise

Voor we beslissen, overleggen we met specialisten.
En we zijn ook bereid hun adviezen te volgen.

Ik ben zeer blij dat we voor dit project de ondersteuning van SOLVA (streekontwikkeling Land van Aalst) inriepen. Onze medewerkers bij de dienst stedenbouw op de gemeente zijn zeer bekwaam, maar voor dergelijke grootschalige dossiers is een externe begeleiding noodzakelijk. In het verleden gebeurde dit niet altijd. Vandaag wel.

Ik mocht de dossiers bestuderen van de 2 bureaus die als laatsten overbleven voor dit project. Ik heb die beoordeeld voor het luik waar ik verstand van heb (inrichting Kunstacademie), maar ook het totaalplaatje bij beiden was indrukwekkend.

Dankzij de experts zal het een zeer mooi project worden.

Pijler 4:Transparante en open communicatie

Als we beslissen, vertellen we waarom we iets beslissen.

Ah, onze groeidiamant! De pijler waar we nog de meeste stappen te zetten hebben. Maar deze tekst bij voorbeeld is één manier om open en transparant te communiceren, de persconferentie van afgelopen week een andere, en de bijbehorende brochure nog een andere.

Natuurlijk zijn inspraak en medebeslissingsrecht belangrijke(r) elementen in een open en transparant communicatieverhaal. Maar dat is voorzien in het Villa-Felixtraject, en daar zullen wij als Coöperatie ook voor blijven ijveren.

Pijler 5: Een budget in evenwicht

Een degelijk beheer van de middelen moet er voor zorgen,
dat onze kinderen in 2030 en onze kleinkinderen in 2050
ook voldoende financiële armslag behouden.

Wanneer je over budget spreekt is de vraag of iets veel kost niet de belangrijkste vraag. Ook niet de vraag of je er subsidies voor kunt krijgen. De belangrijkste vragen zijn: ‘is dit project dit geld waard?’, ‘kunnen wij dit geld vrijmaken?’, en ‘is lenen een optie?’

Waarom is de vraag over subsidies minder belangrijk? Het geld dat de gemeente aan een project besteedt is belastinggeld, geld van jou en mij. De subsidies die we kunnen krijgen, komen van de hogere overheid. Het gaat hier dus ook om belastinggeld, geld van jou en mij. Een goed politicus beheert dat belastinggeld alsof het zijn eigen geld zou zijn, los of dat geld van zijn eigen overheid of van een andere overheid komt.

Dan zijn er de vragen die er wel toe doen. Is lenen een optie? Ik weet niet hoe het met jou zit. Ik heb een lening lopen op mijn huis, maar niet om mijn poetsvrouw te betalen. Het huis behoudt zijn waarde. Wanneer je lening is afbetaald, heb je nog iets tastbaars en waardevols in handen. Nadat je je poetsvrouw hebt uitbetaald, is je geld weg en waardeloos. Daarom is lenen voor ons verstandig, wanneer het is om te investeren in onroerend goed, maar onverstandig wanneer het is om te investeren in dagelijkse kosten. Lenen voor Villa Fenix kan dus perfect.

Kunnen wij dit geld vrij maken? Bij een overheid gaat altijd veel geld om, meer dan in een gewoon huishouden. Dat is een groot verschil. Wat precies hetzelfde is, is dat je iedere euro maar een maal kunt uitgeven. Kunnen wij genoeg euro’s uitgeven aan Villa Felix? Ja, als we andere dingen niet doen. Een nieuw gemeentehuis zetten bij voorbeeld.

En dan de slotvraag. De belangrijkste vraag. Is Villa Felix die investering waard?

Ja. Villa Felix is een mooi toekomstgericht project dat vijf toekomstgerichte spelers samen brengt op een locatie met toekomst. Villa Felix is een project waar vele Ledenaars generaties lang van zullen kunnen genieten.

Jan

(*) De Coöperatie zag het levenslicht in de lente van 2018, enkele maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen. Het was toen te kort dag om met een volledig uitgewerkt programma naar de kiezer te gaan.

Maar ik wilde wel een houvast. Ik stapte in de politiek om het anders te doen, doordacht en met een blik op de lange termijn. Dat is de reden waarom ik deze 5 pijlers ontwikkelde.

Ook al ben ik vandaag een overtuigd links-liberaal en zal De Coöperatie in 2024 wel met een volledig programma naar de stembus gaan, toch blijven deze pijlers mijn dagelijkse checklist bij te nemen beslissingen.