22 jan Ja, mijnheer van Grieken. Ik ben links én ik ben leerkracht!

Speech voor de nieuwjaarsreceptie van De Coöperatie

 

Beste mensen,

Ik wil jullie namens de voltallige ploeg van De Coöperatie welkom heten, en ik wil jullie het allerbeste wensen voor 2024. En wat bedoelen wij met dat allerbeste? Voor ons betekent dit dat 2024 een jaar wordt, waarin we krachtig en gezond genoeg zijn om samen de handen uit de mouwen steken en samen de problemen aan te pakken met de nodige creativiteit. Een jaar waarin we op een zorgzame en rechtvaardige manier omspringen met ál onze medemensen.

Om te beginnen moet ik u teleurstellen. Deze speech zal vrij lang duren. U hebt waarschijnlijk net als ik het afgelopen jaar een aantal veel te lange speeches gehoord die begonnen met de zinsnede ‘Ik zal het kort houden’. Ik ga u geen valse hoop geven.

Daarnaast moet ik nog een aantal mensen teleurstellen. Eenieder die hier vandaag is in de hoop dat De Coöperatie vandaag haar lijst, haar top-3 of haar lijsttrekker bekend zal maken, heeft pech.
De verkiezingen voor de gemeente zijn op zondag 13 oktober, dat is over 266 dagen. Ik ken niet veel van voetbal, maar ik weet toch dat bondscoach Domenico Tedesco zijn opstelling bij de Rode Duivels geen maanden op voorhand bekend maakt. Ik doe dat ook niet.

En nu we toch in de voetbalsfeer zitten: ik moet ook die mensen teleur stellen, die hoopten op een voorstelling van onze wintertransfers. Als we al transfers hebben gedaan, dan laten we die mensen acclimatiseren en groeien in de luwte. De verkiezingen zijn over 266 dagen. Wij zullen eventuele transfers wel presenteren, wanneer ze klaar zijn om het veld te bestormen.

Het wordt vandaag dus geen verhaal over gezichten, en daar is een goede reden voor. Bij De Coöperatie draait alles om de inhoud. Op 29 september gaven wij de aftrap voor onze verkiezingscampagne. Achteraf kwam een van de journalisten naar mij toe en zei letterlijk: ‘Jan, wat opvalt is dat je het enkel over de inhoud hebt gehad’. Ik beschouwde dat toen – en ik beschouw dat vandaag nog steeds – als een compliment.

Het zal vandaag dus niet over gezichten gaan, maar enkel om inhoud.

En daar is een goede reden voor. Ik maak mij zorgen. Ik maak mij zorgen over de manier waarop jij en ik samen leven, over de manier waarop wij allemaal met elkaar omgaan. En dat heeft alles te maken met een aantal nieuwsberichten die ik de laatste dagen las.

1) Help de rijken (R. Van Het Groenewoud)

Op 13 januari las ik het volgende op www.dewereldmorgen.be: het rijkste 1% van de bevolking ving afgelopen 2 jaar bijna twee keer zoveel rijkdom als de rest van wereld. Als de andere 99%. Mark Zuckerberg, Jeff Bezos, Elon Musk en konsoorten incasseren zo belachelijk veel meer geld dan u en ik. Dat maakt mij kwaad, maar wat mij ongerust maakt, is dat daar eigenlijk maar bitter weinig reactie op komt.

Wij, politici, vragen ons af hoe wij de gezondheidszorg betaalbaar kunnen houden, het onderwijs, de sociale zekerheid, de pensioenen of om in Lede te blijven: de sociale woningen, de voetpaden, het OCMW, Villa Felix.

En met deze cijfers in de hand, krijg ik aan niemand uitgelegd waarom deze ongelijkheid niet alleen blijft bestaan, maar gewoon jaar na jaar blijft groeien.

Niemand krijgt dit uitgelegd. Politici niet, niemand niet.

En nu kunt u zeggen: Zuckerberg, Elon Musk, dat is een Amerikaans verhaal. Zo erg is het bij ons niet. Vergis u niet.

Want, zoals iedereen weet: wanneer het regent in New-York, druppelt het in Ninove.

2) Rechts, rechtser rechtst

op 21 november werd de uitslag bekendgemaakt van de scholierenverkiezingen in Nederland. Grote winnaar was Geert Wilders, de Nederlandse Tom Van Grieken. Zilver kreeg Thierry Baudet, Den Dries van Den Haag, en brons was weggelegd voor ex-premier Mark Rutte, een liberaal zo diepdonkerblauw, dat ze die in België niet meer maken.

De Nederlandse jongeren van vandaag, de Nederlandse volwassenen van morgen, kozen vorig najaar massaal voor extreem-rechts, radicaal-rechts en neoliberaal rechts, nog meer dan de huidige volwassenen. En dat baart mij zorgen.

Want zoals iedereen weet: wanneer het regent in Amsterdam, druppelt het in Aalst.

3) Duitsland, Engeland

Eind november, in Duitsland, hielden financiers van extreemrechts, neonazi’s en leden van Alternative für Deutschland een geheime vergadering in een hotel in de buurt van Potsdam. Op de agenda: een plan om twee miljoen ‘vreemdelingen’ te deporteren als de extreemrechtse partij aan de macht komt.

In Engeland is woensdag in het lagerhuis een plan goedgekeurd om vluchtelingen op het vliegtuig naar Rwanda te zetten, waar ze het resultaat van hun asielprocedure in Engeland mogen afwachten. Beide verhalen zijn te zot voor woorden, en ver van mijn bed? Misschien. Maar vergeet toch vooral niet:

Als het regent in Duitsland, druppelt het in Denderleeuw.
Als het regent in Londen (en het regent vaak in Londen) dan druppelt het in Lee.

En nu ik het toch over Lede heb. Laat mij u meenemen dichter bij huis.

4) Het internet

Vlaams Belang en N-VA gaven in 2023 samen 3,4 miljoen euro uit aan advertenties op Facebook en Instagram. Zij zijn daarmee koplopers. Niet in Vlaanderen, niet in België, maar in Europa.
3,4 miljoen euro.
Daar kun je aan de kust al enkele appartementen mee kopen. En in de Ardennen ongeveer een heel dorp.

Het maakt mij kwaad dat er zoveel geld aan verkeerde zaken wordt besteed. Maar het maakt mij vooral ongerust. Via sociale media stroomt een extreem-rechts, radicaal-rechts en een neoliberaal rechts discours dag na dag huiskamers binnen, en wordt zo vaak herhaald tot op den duur bijna iedereen het zou geloven. Tot het op den duur bijna geloofwaardig wordt.

En dan zal ik wel 1x per jaar een speechke houden, en misschien over 3 maanden ook nog eens in de gazet komen. Maar tegen dergelijke overmacht voel ik mij als David, die met een paar kiezelsteentjes naar Goliath slingert.

En onderschat vooral het internet niet, want als het regent op het Internet, dan druppelt het in Impe.

Ik weet het: de spreuken worden er niet beter op, maar ik moet toch een beetje structuur bewaren in mijn verhaal:-)

5) Persvrijheid

www.dewereldmorgen.be is een niet-commerciële, onafhankelijke nieuwssite die al een tijdje bericht over de oorlog in Gaza. De site doet dit op een manier die onze Vlaamse minister-president Jan Jambon niet aanstaat. En wat doet sterke Jan dan?

Hij laat de organisatie achter De Wereld Morgen doorlichten, en wanneer de resultaten geruststellend zijn, beslist hij om toch de verscherpte controle te verlengen. En aarzelt hij niet om toch het begrip ‘fakenews’ in de mond te nemen.

Dat mijnheer Jambon denkt dat hij deelneemt aan de Amerikaanse presidentsverkiezingen maakt mij kwaad, maar er is iets anders dat mij verontrust: het absolute gebrek aan reactie. De absolute berusting. Een miniartikeltje in 1 of 2 kranten, enkele vragen in de parlementscommissie.
Een sterke democratie staat of valt met een sterke 4e macht, een sterke pers. En met politici die volwassen genoeg zijn, om zich daar niet mee te bemoeien.

Wanneer Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad of Radio Lede iets schrijft over De Coöperatie dat mij niet aanstaat, vind ik dat jammer. That’s it. Journalisten doen gewoon hun werk. Ik doe het mijne. En mij met de inhoud van artikels bemoeien is niét mijn werk.

En denk niet dat dit soort streken enkel ver van ons bed gebeurt. Vergeet niet:

Als het regent óver Brussel, dan druppelt het in Oordegem.
Als het regent in Sínt-Jans-Molenbeek, dan druppelt het in Smetlede.
Als het regent in het parlement, dan druppelt het in Papegem.
als het regent in de Wetstraat, druppelt het in Wanzele

En die ongerustheid, beste vrienden, die maakte dat ik 6 jaar geleden in de politiek stapte. Die ongerustheid maakte dat ik 6 jaar lang veel tijd en energie in de politiek investeerde. En die ongerustheid maakt dat ik diezelfde tijd en energie zal investeren in al de verkiezingen die ons in 2024 te wachten staan.

2023 gebruikten wij bij de Coöperatie om met een verruimde kern aan tafel te gaan. Wij maakten de analyse van de afgelopen 6 jaar, wij wierpen een blik vooruit, wij herbekeken wat ons bindt, en waar we naartoe willen.

Die denkoefening resulteerde in een vernieuwd verhaal. Een verhaal van zorgzaamheid en rechtvaardigheid, een verhaal dat we samen met u willen schrijven, een verhaal waar we al onze creativiteit in zullen leggen, om het tot een goed einde te brengen.

En u mag dat van mij een progressief verhaal noemen. Al zie ik het vooral als een positief verhaal. Een verhaal vóór de mensen, niet tegen mensen. Een verhaal van sámen werken, niet van tegenwerken.

En ik hoor de eerste criticasters al roepen; ‘Aha! De Coöperatie is gaan shoppen. Ze zijn naar een reclamebureau geweest, en kwamen terug met 4 holle slogans.

Wel: zoals je weet is De Coöperatie méér dan een partij. En onze kernbegrippen zijn zoveel méér dan holle slogans.

 

Rechtvaardigheid

Laten we het bij voorbeeld over rechtvaardigheid hebben.

De Coöperatie staat voor een rechtvaardige behandeling van alle Ledenaars. En daarmee bedoel ik álle mensen die in Lede wonen.

Dan heb ik het over mensen die geboren en getogen zijn in Lede of in een van onze andere deelgemeentes. Maar ik heb het ook over de jongeman uit Serskamp die hier een levenspartner vindt en hier komt wonen.

Dan heb ik het over een verdwaalde Hollander die uit Brussel komt aanspoelen, dan heb ik het over de Oekraïners die de oorlog ontvluchten, én dan heb ik het over de Syriërs of Palestijnen, die eveneens een oorlog ontvluchten.

Al die mensen hier op een positieve manier laten samenleven, waarbij iedereen zijn deel bijdraagt, en iedereen de nodige zorg krijgt, is een uitdaging die voor ons bij De Coöperatie centraal staat.

Zorgzaamheid

Zorgzaamheid is een term die verschillende ladingen dekt. In de eerste plaats willen wij ons samen met de inwoners inzetten voor Lede zelf én voor alle Ledenaars. We willen een gemeente waar iedereen meetelt. Ook diegenen die ons het hardst nodig hebben: de jongeren, de ouderen en de mensen die maar met moeite rond komen.

Maar zorgzaamheid gaat ook over milieu en klimaat. Wij willen zorgzaam omgaan met het groen in Lede. Al kun je ons hier bij de realo’s rekenen, de realisten. Wij van De Coöperatie beseffen zeer goed dat er ieder jaar +/- 100 nieuwe inwoners bijkomen in Lede. Dat is niet omdat wij politici alles op alles zetten om onze pree te verhogen.
Dat heeft simpelweg met het station te maken, waar 2x per uur een trein passeert die de mensen rechtstreeks naar hun werk in Brussel of naar Gent voert.

Daarnaast hebben wij ook respect voor het gewestplan. Een stuk bouwgrond is nu eenmaal een stuk bouwgrond. Wanneer een Ledenaar door hard werken wat geld heeft gespaard om een stuk bouwgrond te kopen voor zijn kinderen, zijn wij niet diegenen die zeggen: “hola. Vanaf nu mag je hier niet meer bouwen.”

Een derde uitdaging gaat over gezinssituaties. Vroeger woonden de meeste mensen samen in een gezin van vader, moeder en twee of meer kinderen. Vandaag zijn er veel éénoudergezinnen en alleenstaanden.

Met die 3 elementen willen en moeten wij rekening houden: de aantrekkingskracht van Lede voor nieuwe inwoners, het gewestplan en de woonbehoefte.

Wie woonbehoefte zegt, zegt sociale woningen. Vlaanderen legt iedere gemeente cijfers op: zoveel sociale woningen moet je bouwen op basis van je aantal inwoners. Lede bungelde lange tijd aan de staart van het Vlaamse peloton, maar tijdens deze legislatuur hebben we een inhaalbeweging ingezet. We zijn nog niet waar we moeten zijn, maar wij willen de weg om het Sociaal Bindend Objectief van Vlaanderen te bereiken, verder blijven bewandelen.
Zorgzaamheid betekent ook: zorgvuldig omgaan met de eigendommen van de gemeente. De gronden en de gebouwen. Onze gemeente bezit meer gronden en gebouwen dan je op het eerste zicht zou denken. Die mogen we nooit zomaar verkopen om de begroting te doen kloppen. Gemeentelijke gronden en gebouwen zijn een ideaal middel om de zorgzaamheid voor mensen en klimaat te versterken. En die eigendommen kun je maar 1x verkopen.

Tot slot zou ik het voor dit luik zorgzaamheid over de begroting willen hebben. Zorg voor een schatkist waar ook je opvolgers iets aan hebben, zeiden wij in 2018. En daar staan wij nog steeds achter. Dit bestuur heeft veel uitgegeven. Dit bestuur heeft vooral veel geïnvesteerd. Projecten als Villa Felix en de sociale seniorenflats kosten geld. Maar ze brengen vooral ook op. Comfort en levenskwaliteit voor al die jongeren en ouderen van vandaag en morgen, die daarvan kunnen profiteren.

Creativiteit

De politiek is vandaag complex geworden. Nieuwe uitdagingen kwamen op ons af. De coronacrisis, de oorlogen in Oekraïne en het Midden-Oosten en de energiecrisis, wogen ook op het lokaal beleid.

Nieuwe uitdagingen vragen om nieuwe oplossingen. Creativiteit is essentieel om deze nieuwe oplossingen te vinden en door te voeren. Dan is het nuttig om een professioneel artiest in de buurt te hebben … of iemand met gezond boerenverstand.

Samen werken

Ik heb veel verteld. De Coöperatie heeft veel plannen. Maar dat kunnen wij niet alleen. Wij geloven misschien stiekem dat wij de grootste partij van Lede kunnen worden, maar niemand bij ons gelooft dat wij 15 zetels gaan halen in de gemeenteraad. Wij zullen dus moeten samenwerken met andere partijen. Partijen die soms andere ideeën en andere prioriteiten hebben. Dat is niet erg. Dat is de essentie van een Westerse democratie. Wij zullen met die andere partijen in overleg gaan om ónze plannen zo goed mogelijk vorm te geven.

Maar met enkel politiek overleg geraken we er niet. Ik ben ervan overtuigd dat veel onvrede over de politiek en over politici voortkomt, uit een overschatting van onze macht. Wij zijn ervan overtuigd dat wij onze plannen maar kunnen realiseren, wanneer de andere 19.000 Ledenaars samen met ons mee de handen uit de mouwen steken, om de samenleving in Lede te versterken.

Daarom reiken wij de hand.
Door bij de mensen langs te gaan tijdens onze maandelijkse huis-aan-huisbezoeken, door de Denk-je-mee’s, waarbij we je geregeld uitnodigen om rond bepaalde thema’s te praten, en door acties buiten de politiek op te zetten, zoals onze gele-zakkenactie, onze boomplantactie of onlangs onze bloembollenactie. Acties waarbij we mensen van buiten onze beweging, mee betrekken bij ons werk.

Mensen overschatten de macht van politici, zei ik. En dat klopt. Vooral als het politici zijn van een kleine lokale beweging met slechts 2 zetels in de gemeenteraad.

U kunt daar iets aan doen. U bent niet verplicht om in oktober te gaan stemmen. Maar het is ook niet verboden. En uw stem is meer waard dan u denkt.

• U kunt de macht van sommige politici verkleinen of vergroten.
• U kunt de invloed van De Coöperatie verkleinen of vergroten.
• U kunt de kans vergroten om samen met ons mee te schrijven aan een positief verhaal van zorgzaamheid en rechtvaardigheid.
• U kunt de kans vergroten om met ons sámen te werken, om Lede te versterken.

En tot slot:

Beste mijnheer Van Grieken. Ik ben links en ik ben leerkracht. En u heeft plechtig beloofd om mij in 2024 de rekening te presenteren “voor al de onzin die ik te pas en te onpas in mijn lessen zou proberen te verwerken”.

Wel mijnheer van Grieken. Het mag dan misschien regenen in Mortsel, maar als het miezert in Lede, trek ik mijn regenfrak aan, ik ga naar buiten, doe mijn vizier omhoog en ik zal tegenover u staan.

U geeft jaarlijks 1,7 miljoen euro uit op Facebook, ik 400. Maar u hoorde vandaag ook het verhaal van David en Goliath. En u weet even goed als ik, wie er aan het langst eind trok.

Ik dank u.