06 okt Verlichting onder vuur – Dyab Abou Jahjah
Verlichting onder vuur is een boek dat de aandacht trekt, geschreven door een mens die de aandacht trekt.
De meeste onder ons kennen Dyab Abou Jahjah uit de tijd van de AEL, de Arabisch-Europese Liga, en de periode waarin Guy Verhofstadt in het parlement stond te fulmineren dat Abou Jahjah moest gearresteerd worden. Een toneelstuk waarin eerstgenoemde zijn boekje ver te buiten ging in een land waar de scheiding der machten nog telt.
Dit boek is van een oudere en meer bezadigde Abou Jahjah. Het boek begint trouwens met een lofzang aan de menselijke evolutie, het voortschrijdend inzicht. ‘Waarom mogen mensen leren van hun fouten, maar worden BV’s continu herinnerd aan vroegere daden of uitspraken?’
Het boek is opgebouwd uit 5 delen
Hoofdstuk 1 gaat over de Arabische Lente – de Arabische storm. Abou Jahjah vertelt met veel kennis van zaken over de Arabische lente in Tunesië, Egypte, Libanon, Libië en Syrië. Goed opgebouwd en met veel kennis van zaken. Hij zat er op dat moment in Libanon immers middenin. In dit deel is het alleen jammer dat hijzelf zo’n prominent rol in zijn eigen boek speelt. De episodes die hij en zijn familie meemaakten zijn interessant en leerrijk, maar op sommige momenten heb je de indruk dat Abou Jahjah op zijn eentje heel die lente organiseerde.
Het tweede deel gaat over de Europese verlichting en haar waarden, plus de verschillende tegenstromingen die de verlichting sindsdien probeerde terug te draaien. Dit alles in een sneltreincursus Europese filosofie.
Het derde deel is voor mij het interessantste. Het vertelt over de geschiedenis van de islam met een toelichting bij het leven van de profeet Mohammed en de evolutie sindsdien. Abou Jahjah geeft een beschrijving van de verschillende strekkingen, waarbij de ene al meer gematigd is dan de andere. Eigenlijk zijn de meeste meer gematigd dan de andere. Daarnaast trekt hij een mooie lijn van de Kharijieten, via Ibn Taymiyya, Ibn Abdul Wahhab, Rachid Rida, Hassan Al Banna tot Sayed Qutb en de extremistische uitingen die we vandaag kennen. Hij beschrijft zeer duidelijk het verschil tussen islam en islamisme. Ik beschouw dit hoofdstuk als zeer leerrijke lectuur voor eenieder die denkt dat elke moslim de wereld wil bekeren.
In het volgende hoofdstuk richt Abou Jahjah het vizier op extreemrechts en op de wokebeweging. Met heldere argumenten toont hij de parallellen en de verschillen tussen wat hij drie extremistische bewegingen noemt en hij toont het gevaar aan van de perverse dynamiek die ervoor zorgt dat die drie bewegingen elkaar continu versterken.
Het boek is een levendig pleidooi om die dynamiek te doorbreken en de verlichte liberale democratische rechtstaat te verdedigen.
Dyab Abou Jahjah is tegenwoordig een bevlogen denker, een bewogen verteller en een bevlogen advocaat voor de goede zaak. Het is dus geen schande dat hij net iets minder goed schrijft. Al is dat hier een schaduwkant.
Inhoudelijk is het boek dik in orde. Maar zoals kleren de man, maken mooie zinnen het boek.
Jan Lievens en ik bespraken Verlichting onder vuur in Te Boek!, ons boekenprogramma op Radio Lede.