06 mrt Haroen en de zee van verhalen – Salman Rushdie

Haroen en de zee van verhalen is een boek dat Salman Rushdie in 1990 schreef voor zijn 10-jarige zoon. Het is een prachtig kindersprookje, maar voor de goede verstaander rekent Rushdie tegelijkertijd af met de ayatollahs en de door hen uitgesproken fatwa. In 1989 sprak Ayatollah Khomeini een doodvonnis uit omwille van de inhoud van Rushdies vorige roman De Duivelsverzen.

Het hoofdpersonage, Haroen, is de zoon van Rashied Chaliefa, de Shah van Blabla, de man met de Zeeën van Ideeën. Een meesterverteller die iedereen opvrolijkt zowel in hun eigen sombere deprimerende stad, als in de wijde omgeving. Het leven van Haroen wordt compleet overhoop gesmeten op het moment dat zijn moeder, Soraja, ervandoor gaat met de buurman. Het vrolijke leventje is voorbij en Haroen verwijt zijn vader “Wat heb je dáár nou aan? Wat heb je nou aan verhalen die niet eens wáár zijn?.

Dat verwijt komt hard aan en ook de verhalenstroom van Rashied droogt op. Verteerd door schuldgevoelens gaat Haroen op zoek naar een oplossing voor zijn vader, het begin van een wonderlijk avontuur waarin de meest kleurrijke wezens, machines, extreme politici, dictators en verhalenstromen voorkomen.

Het verhaal zelf laat ik onbeschreven, maar niet het vurig pleidooi voor fantasie en romantische verhalen dat erachter zit, de ode aan de verbeelding. Zonder ooit opdringerig te worden ontvouwt Rushdie zijn visie op het belang van fictieve verhalen. Stap voor stap, stelselmatig, op systematische wijze.

Hoe hij dat doet zonder dat dit in de weg van het eigenlijke verhaal staat is te moeilijk om 1-2-3 uit te leggen. Maar overtuigen doet het wel. Je moet als lezer – jong of oud – een inspanning doen, om in dit verhaal mee te gaan.

En misschien was het ook juist de bedoeling, dat de ayatollahs deze inspanning niet zouden doen.

Jan Lievens en ik bespraken Haroen in Te Boek!, ons boekenprogramma op Radio Lede.