10 dec Machiavelli’s lef – levensfilosofie voor de vrije mens

‘Het doel heiligt de middelen‘. Tot zo ver mijn kennis over Niccolò Machiavelli voor ik aan dit boek begon. En dan blijkt Machiavelli een diplomaat te zijn, een zeer genuanceerd iemand, die problemen altijd op verschillende manieren benadert, en altijd in is voor een openhartig gesprek met andersdenkenden. Die iedereen met respect benadert en niemand wil vernederen.

Qua vat vol verrassende inzichten kan dit boek van Tinneke Beeckman wel tellen.

De schrijfster werkt met een dubbele spiegel. Met de ene spiegel vergelijkt ze het werk van Machiavelli met een tijdgenoot als Erasmus en met voorgangers als Seneca en Cicero. De andere spiegel gebruikt ze, om de toestand van vandaag te toetsen aan de ideeën van Machiavelli.

En beide spiegels dienen om een derde op te poetsen. Namelijk de spiegel die een adviseur (of nar) de machthebber voor houdt.

Beeckman beschrijft virtù (deugd?), fortuna (lot?) en occasio (kans?) en de invloed die zij hebben op de politiek van het 15e-eeuwse Firenze en op die van vandaag. Zij beschrijft de belang van tegengestelde ideeën, van noodzaak die je dwingt tot handelen en ze analyseert Machiavelli’s idee van vrijheid: ‘Zijn er mensen die … macht over je kunnen uitoefenen? En heb jij medezeggenschap over de wetten waaraan je je moet onderwerpen?’

Dit boek heeft mijn kijk op een aantal zaken veranderd, maar enkele van die zaken hou ik voor mezelf. Daar zal je het boek voor moeten lezen.

Ik wens al mijn politieke collega’s een nachtkastje toe, waar dit boek op prijkt. Misschien kan ons dat helpen om open en oprechte gesprekken te voeren, wanneer wij van mening verschillen.