01 jan Gelukkig Nieuwjaar!

De mooiste zin van 2021 kwam uit de mond van een jonge vrouw in een felle gele jas; Amanda Gorman. Ze bemoedigde de hele wereld met: ‘”There is always light. If only we’re brave enough to see it. If only we’re brave enough to be it.“. Moedige woorden die de weg kunnen wijzen, zoals veel jonge vrouwen dat de laatste jaren doen. Er is altijd licht. Als we maar moedig genoeg zijn om het te zien. En als we maar moedig genoeg zijn om dat licht te zijn.
Dat wens ik iedereen toe in 2022, licht zien en licht zijn. Ik heb daarom wat symbolische attributen toegevoegd aan deze nieuwjaarswens die ik graag met jou wil delen.

Bril

Als eerste een brilletje om te kunnen zien. Het is mij opgevallen dat je verbaasd was over de hoge cijfers die Kind & Gezin noemt, namelijk dat 8% van de Vlamingen in armoede leeft. Waar komt die verbazing vandaan? Op twee manieren had je dit namelijk kunnen zien. Welzijnsorganisaties trekken al jaren aan de bel met dit getal. De campagnefilm van Welzijnszorg 2016 had als titel ‘Armoede is een verhaal van 1 op 7‘. Armoede is overal. Dus ook in Lede. Het zal je kind maar zijn, of je oude vader of moeder.
Anderzijds: blijkbaar ben je deze mensen op straat niet herkenbaar tegen gekomen. En weet je wat dat betekent? Dat mensen in armoede een kei zijn om dat te verstoppen. Je ziet het niet altijd. Dat kun je ook positief waarderen als een kwaliteit die mensen sterk maakt.

Enveloppe van een inleefweek armoede

Ik wens je ook een enveloppe toe van een inleefweek. Je belooft om één week met het budget te leven waar sommige Ledenaars mee moeten rondkomen. Dat komt neer op 60 euro voor een volwassen persoon en 20 euro voor een kind. Zo ervaar je aan den lijve hoe het voelt om in armoede te leven. Dagelijks krijg je een nieuwe enveloppe met een uitdaging. Het is schrikken als je kind jarig is of als je onverwachte reparaties in huis hebt. Een week is voldoende om voortaan met andere ogen te kijken naar de stijgende benzineprijzen, de consultaties van specialisten, de facturen van de school. Onze nieuwe burgemeester Geertrui Van de Velde is de uitdaging al eens aangegaan. Zij kan je vertellen hoe verschrikkelijk het is, als uitgerekend in die week mensen voor het goede doel voor je deur staan. En dan zwijg ik nog over de prijzen van eetfestijnen.

Kluwen wol dat helemaal in de knoop zit

Ik geef je ook graag een kluwen mee, zo’n bolletje wol dat helemaal in elkaar gedraaid en verweven is. Trek je aan één draadje dan komt het andere mee. Dat bolletje wol dat ik je wil meegeven staat symbool voor de complexiteit van armoede. Wij denken vaak dat het gewoon een kwestie is van teveel uitgaven. Bezuinigen is dan de oplossing. Maar armoede bestaat uit veel verschillende oorzaken en de oplossing voor een complex probleem kan nooit eenvoudig zijn. Heel vaak is het inkomen gewoon te weinig voor de steeds stijgende kosten. Het is belangrijk om te beseffen hoe complex armoede is. Alles hangt met alles samen.
Veel acties zijn goed bedoeld, maar eenmalige acties zoals een kerstdiner of kerstcadeau lossen structureel niets op. Blijvende acties zoals met computers en fietsen zijn een heel goed idee.

Zeef

Daarom krijg je ook nog een zeef die je kunt gebruiken als er nog eens een goed idee langskomt. Draagt dit initiatief bij tot een structurele oplossing of is het misschien zelfs stigmatiserend voor mensen in armoede? Het uitdelen van cadeautjes geeft een goed gevoel bij de gever maar niet bij de ontvanger. Die kan zelfs niet eens kiezen wat hij krijgt. Wat heb je aan voedsel van de voedselbedeling als je bijvoorbeeld allergisch bent aan bepaalde producten? Wat moet je met een overaanbod van meel en spaghetti terwijl je nooit verse groenten of fruit krijgt? Een sociale kruidenier is bijvoorbeeld een veel betere oplossing. De zeef zal ook aangeven dat alles met opleiding, huisvesting en energie prioriteit heeft.

Ronde tafel

Tot slot wens ik jou en iedereen een ronde tafel toe. Aan een ronde tafel is niemand de voorzitter of de baas maar is iedereen gelijkwaardig.
Als we beseffen dat armoede complex is en geen enkele politieke partij dé oplossing uit de hoed kan toveren, dan moeten we doen wat wel mogelijk en haalbaar is. Mensen moeten inzicht krijgen in hoe complex armoede is. Verhalen over hoe je daarin kunt overleven, tips geven aan elkaar en vragen bespreekbaar maken, dat is de belangrijkste strategie. Je mag daar mooie democratische woorden opplakken als participatie of empowerment. Als die tafel maar ergens een plaats krijgt.

We nemen nog een keer het brilletje vast. Mensen in armoede kunnen die armoede goed verstoppen. Dat kun je als een kwaliteit zien want het maakt hen sterk. En ze hebben nog meer kwaliteiten zoals solidair zijn, overlevingsvaardigheden, rechtuit een eerlijk zijn, humor, creativiteit en zorgzaam. Kortom dit zijn de mensen die je nodig hebt om een gezin te laten draaien, maar ook een politieke partij of een gemeenteraad.
Mensen in armoede weten soms goed wat er moet veranderen in deze dolgedraaide samenleving. Ze staan met hun twee voeten in de harde werkelijkheid. Ze worden niet in slaap gesust.
Veel ideeën over armoedebestrijding worden van bovenaf genomen en er wordt zelden geluisterd naar ervaringsdeskundigen. Dat kan anders. Daarom hebben wij hen aan tafel nodig!

Ook in het jaar 2022 gaan we de armoede niet de wereld uit helpen. Ook niet in Lede.
We kunnen wel samen op zoek gaan naar licht en naar ‘verlichting’.
Of naar een plaats om die ronde tafel neer te zetten.
En dan op zoek gaan naar mensen die de moed hebben om het licht te willen zijn.

Gelukkig Nieuwjaar!

PS. Zondag 17 oktober had ik kaarten voor maar liefst twee eetfestijnen. En laat nou juist die datum, 17 oktober de dag van het verzet tegen de armoede zijn! In Aalst werd dat gevierd met een grote tafel op de markt. Het was voor mij mindblowing tegenstrijdig.

Nu droom ik om voortaan 17 oktober te vieren met een gratis eetfestijn op de markt in Lede. Wat denk je? Droom je mee? Waar is dat feestje?

Saskia Ketelaar
Dominee
Leerkracht